Harita - Çaybaşı

Çaybaşı, Ordu ilinin bir ilçesi ve bu ilçenin merkezidir.

Bugün Çaybaşı adını taşıyan yerleşmenin eski adı Çilader'dir. Nitekim 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Çilader (چیلادر) olarak geçer. Bu sırada bi köy olan Çilader, Ordu vilayetinin Ünye kazasının merkez nahiyesine bağlıydı. 1935 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahip olan köyün nüfusu 586 kişiden oluşuyordu.

Çilader, 1950 genel nüfus sayımında bir köy olarak Tekkiraz bucağına bağlanmıştı. Bu sırda Ünye ilçesi, Karakuş, Tekkiraz ve merkez nahiyelerinden oluşuyordu. Tekkiraz bucak merkezinin nüfusu 478 kişiden oluşurken, Çilader köyünde 896 kişi yaşıyordu. Beş yıl sonra yapılan genel nüfus sayımında "Ciladere" olarak yazılmış olan Çilader, aynı zamanda 20 köyü kapsayan bir nahiyeydi. Tekkiraz nahiyesinin bazı köyleri Çilader nahiyesine bağlanmıştı. Bı sırada Karakuş, Akkuş adıyla kaza olduğu için Ünye kazası Çilader, Tekkiraz ve merkez nahiyelerinden oluşuyordu. Nahiye merkezi Çilader'in nüfusu 946 kişiden oluşuyordu. Çilader nahiyesinin toplam nüfus ise, 18.982 kişiyi kapsıyordu.

Bucak merkezi Çilader adı, "yabancı kökten geldiği ve iltibasa yol açtığı" gerekçesiyle 1959 yılında kanunla Çaybaşı olarak değiştirilmiştir. Nitekim bucak merkezi, Çaybaşı (Çilâder) olarak kaydedilmişken, bucak olarak Çilader adı korunmuştur. 1965 genel nüfus sayımında ise, bucak Çaybaşı, bucak merkezi de Çaybaşı (Cilader) olarak yazılmıştır. Çaybaşı, 20 Ağustos 1971'de belediye statüsü alarak beldeye dönüştü. 1975 yılında gelindiğinde bucak merkezi Çaybaşı, belediyesi ve postanesi olan bir yerdi. Nüfusu 2.305 kişiden oluşuyordu. Çaybaşı bucağı sınırları içinde 28 köy bulunuyordu ve bu köylerin toplam nüfusu 34.240 kişiden oluşuyordu. Çaybaşı bucağında nüfus açısından en büyük yerleşme Yoğunoluk köyüydü ve köyde 3.586 kişi yaşıyordu.

Çaybaşı, Ünye ilçesine bağlı bucakken, 1990 yılında ilçe ve ilçe merkezi olmuştur. Bu sırada Çaybaşı ilçesi, Akbaba, Devecik, Eğribel, Göksü, İçeribükü, İlküvez, Kapılı, Köklük ve Kurudere olmak üzere dokuz köyü kapsıyordu. İlçe merkezinin nüfusu 6.526 kişi, ilçeninki de 15.195 kişiden oluşuyordu.